Er zijn een heleboel mythen rond judo, en andere 'wegen' uit het Oosten. Volgers van de 'Tao' kunnen in een soort Boeddhistische beleving komen tot verlichting en wijsheid. Maar er zijn gelovigen van welke soort dan ook. Een vrome moslim kán in theorie een geweldig mens zijn. Een echte christen die leeft vanuit de boodschap van Jezus, kán in theorie een heilige zijn. Maar een socialist kan dat ook worden, net als een verstokte liberaal.
Wie volgt wat opgeschreven staat, kán een voorbeeldig mens worden. Wat ook zo is voor andere stromingen.
Waarom is de wereld dan niet vol met geweldige mensen, aangezien iedereen wel iets lijkt te volgen?
Om het bij ons onderwerp te houden. Er zijn judoka die een leven lang keihard trainen en die desondanks de essentie lijken te missen. Ze blinken uit in directe resultaten, maar deze resultaten lijken slechts een deel van hun persoon te hebben geraakt. In het wedstrijdjudo zien we dat heel sterk. Er zijn daar kampioenen met meer medailles en bekers dan Gordon flauwe grappen kan maken, maar die desondanks niet verder zijn gekomen dan tactisch en technisch vernuft - en die derhalve als persoon wellicht net meer judoka zijn dan een robot. In ieder geval zijn dat type machines niet zachtzinnig en respectvol voor degenen met wie ze net hebben gewerkt op de mat en als judo dus zou moeten bijdragen tot beter menszijn, is dat bij hen niet of nauwelijks gelukt.
Nee, als we het moeten hebben van de voorbeelden alleen, is judo net zo (on)aantrekkelijk als de islam, het christendom, het socialisme of welke ideologie dan ook, omdat je er meer vervelende lieden hebt dan je lief is. Om nog maar te zwijgen over degenen die geen bal om de boodschap geven, maar er wel macht en geld in vinden en dus zichzelf laten kronen tot 'supergelovigen' in hun tak van sport/religie. Om reden van de beoefenaars alleen moet niemand ergens in gaan geloven, of judo gaan doen, zoveel is zeker.
Wat heeft het gaan van een 'weg' dan voor zin? Of het nu de Tao is, of de 'dô' van allerlei Japanse gevechtsmethoden, of de weg van Jezus of Boeddha?
Een weg heeft zin als je er zelf voor kiest om die te gaan in zijn echte puurheid. Als je gaat trainen op die weg met de kerndoelen voor ogen, en je niet verliest in de bijzaken. Als je jezelf niet laat verpesten door de verleidingen die op elke weg lijken op te duiken. Geld en hebzucht lijken op elke weg een dagelijkse hobbel. Net als ijdelheid en een te groot ego. Elke weg vraagt van de beoefenaar een stuk zelfverloochening, en tomeloze inzet.
Het trainen van judo heeft dan ook een zelfde effect op de volgers van de weg als bidden en vasten op gelovigen. Het maakt je sterk en gedisciplineerd, en laat je volhouden bij tegenslag. Bloed, zweet en tranen zijn echte karaktervormers, in alle facetten van het leven. Militairen weten daarover mee te praten. Dat is het goede van training.
Tegelijk moet elke judoka, gelovige, of militair, de beperking inzien van zijn training. Training in welke zin dan ook is namelijk geen doel in zich. Een judoka heeft een doel, net als elke levensbeschouwing. Het doel van een judoka is: om een beter mens te worden én bij te dragen aan het welzijn van de samenleving. Jiko no Kansei en Jita Kyoei. Het middel is een techniek die met maximale efficiëntie moet worden uitgevoerd (sei-ryoku zenyo). De reden waarom veel judoka (net als volgers van andere wegen) niet slagen in hun doelen, is omdat ze
a) het doel niet eens kennen, zien, of willen kennen en zien;
b) zich onderweg verliezen in de loutere techniek of de middelen.
Word je een beter mens van judo trainen? Ja, dat zou de bedoeling zijn. Ja, dat kan als je maar traint op een bepaalde manier. Ja, als je je maar niet uitglijdt op de weg, over de bananenschillen van je eigen ego, de commercie, de doelloosheid, de slapte en luiheid, de bedwelming van je teleurstellingen of je overwinningen, kortom: de manier waarop je de imperfectie van je eigen persoon door hard te trainen bijschaaft en overwint, om stappen te blijven zetten in de goede richting.
Eigenlijk is welke weg een oriëntatie. Een richting. Het gaan van de weg maakt je geen beter mens, maar wel de stappen die je zet. En of je die zet, hangt voor het grootste deel af van je mentale mindset. Wie alles in de juiste volgorde doet, heeft goud in handen. Hij kan groeien naar een grote volmaaktheid als mens.
In het judo en ook op andere wegen in het leven, ben ik gelukkig zulke mensen tegen gekomen. Zij blijven mij motiveren om zelf ook de goede weg te kiezen in het leven. En in alle opzichten te blijven trainen...
