24 uur te leven

Met Pasen een mooi verhaal wat ik vertaal voor de trouwe bloglezers...

"OK" zei de sensei na de avondtraining. Allemaal zitten. Pak een vel papier en een pen en schrijf.  We hadden vaak pen en papier bij ons want onze sensei had wel vaker de gewoonte om na de gewone les nog een uur lang onderricht te geven over diverse aspecten van de gevechtskunst, en we wilden die pareltjes niet vergeten. Mijn schrift stond vol met aantekeningen van zijn leringen over de geschiedenis van de kunst, de kata, de toepassingen van technieken, de moraal, de filosofie en anekdotes.

We pakten dus onze schriften en gingen zitten voor een volgend uur les. Onze geesten waren geconcentreerd, en we lachten samen om voorbereid te zijn voor de discussie.

"Ik wil," zo begon hij, "dat je je voorstelt dat de dokter tegen je gezegd heeft dat je een of andere mysterieuze ziekte onder de leden hebt. Je zult over 24 uur dood zijn. Er is geen medicijn tegen. Tot die 24 uur voorbij zijn, zul je je nog goed voelen. Verspil je tijd niet om te denken aan een second opinion."

Het lachen was meteen over. We luisterden gespannen.

"Ik wil dat je opschrijft wat je van plan bent de komende 24 uur te gaan doen. Schrijf dat op wat je wilt delen met de groep als we het bespreken en wees zo gedetailleerd mogelijk."

Het eerste wat in me opkwam, was dat ik klaar wilde zijn voor God als zijn laatste oordeel zou komen. Ten tweede zou ik aan al mijn familieleden en vrienden nog eens willen zeggen hoeveel ik van ze houd. Ik weet immers dat ik in de haast van de dag die maar 24 uur heeft, nogal eens vergeet te zeggen dat ik van ze houd en hoe bijzonder ze zijn. Met nog maar 24 uur te gaan zou ik de laatste kans willen grijpen om ze nog eens te zeggen hoezeer ik ze waardeer.

Tenslotte zou ik de rest van de tijd willen besteden om te genieten van al het moois dat de wereld te bieden heeft. Ik zou alle vervelende en saaie dingen van het leven, zoals geld verdienen, niet meer willen zien en voor ogen houden waar het eigenlijk echt op aankomt.

Natuurlijk kan ik niet de hele wereld zien in die ene dag. Ik zou niet eens genoeg geld hebben om nog eens de Chinese muur te zien. Ik weet niet eens wat ik dan wel zou doen. Zou ik naar het bos gaan om de grote sequoia te zien en om deze reuzen heenlopen? Zou ik naar het Yellowstone National Park gaan om daar de schittering van het landschap en de watervallen te bekijken? Zou ik nog eens de Missisippi willen afvaren? De mogelijkheden waren eindeloos maar een ding was zeker: ik zou mijn laatste dag op aarde besteden aan het mooie van het leven.

Nadat we voldoende tijd hadden gekregen om onze plannen op te schrijven, kwamen we bij elkaar om onze ideeën door te spreken. De meesten bleken overeenkomstige antwoorden te hebben gegeven. Bijna iedereen zou zijn liefde voor verwanten en vrienden willen uitdrukken. En iedereen was er zeker van om de laatste dag de beste dag van je leven te maken. Sommigen waren wat onrealistisch over wat ze allemaal in één dag wilden plannen, maar de bedoelingen waren goed.

Sommigen in de dojo hadden wat afwijkende ideeën over wat ze zouden willen doen. Iemand zei dat hij zou zoeken naar iemand in wiens plaats hij zou kunnen sterven, als een plaatsvervanger als het ware. Een ander zei dat hij zich zou willen aanbieden voor een riskant medisch experiment, zodat de uitkomst ten dienste zou staan van de mensheid. Iemand anders zei dat hij onder een boom zou gaan zitten wachten. Weer iemand anders zei dat hij zou gaan feestvieren tot zijn tijd gekomen was.

Aan het einde van onze openbaringen zei de sensei zachtjes: "Ik ben een beetje teleurgesteld in jullie." Dat antwoord verbaasde ons enorm. We hadden toch geweldig ons best gedaan om eerlijk te zijn. Goed, sommige antwoorden waren wat minder, maar ik dacht dat enkele toch uitstekend waren.

"Geen van jullie heeft het antwoord gegeven wat het beste van alles is," vervolgde hij. "Het beste antwoord is: ik zou niets anders doen dan ik nu doe."

"Niets anders?" dacht ik. "Je gaat dood over 24 uur en je doet niks anders?"

"Ik wil niet suggereren dat je hetzelfde saaie en zinloze leven moet blijven doen", zei de sensei. "Integendeel. Ik had gehoopt dat jullie leven nu al zo spannend en interessant zou zijn en je de vreugde van het leven nu al zou smaken, dat je laatste dag er net zo uit zou zien. Mijn vraag aan jullie allen is: als dit is wat je zou moeten doen voor je doodgaat, waar wacht je dan op?"

Sommigen waren een beetje nijdig over deze duidelijke valstrik en zeiden: "Maar we gáán morgen niet dood, dus is het niet fair om te doen alsof. In feite doe ik al die dingen die ik op mijn lijst had staan niet, omdat ik weet dat ik morgen niet doodga."

"Afgelopen jaar zijn in de VS 2 miljoen mensen gestorven", zei de sensei, "de meesten van hen zijn plotseling gestorven, zonder aanwijsbare voortekenen: hartaanvallen, ongelukken, schietpartijen en vliegongevallen. Hoe weet je dan dat jij niet morgen aan de beurt bent? Hoevelen van die 2 miljoen wisten dat ze morgen zouden sterven?"

Het werd stil.

"En dus hoe denk je dat die 2 miljoen mensen hun laatste dag hebben doorgebracht? Waarschijnlijk met dezelfde routine als waarmee ze alle andere dagen doorbrengen. Alles wat ze nog hadden willen doen, alle plannen die ze hadden gemaakt, al hun toekomstige dromen en hoop, is nooit gebeurd.  Waar hebben zij op gewacht?"

"Ze wachtten op het juiste moment," antwoordde ik. "Mensen leven volgens hun agenda. Je kunt maar twee weken per jaar op vakantie. We hebben verplichtingen en verantwoordelijkheden. Je kunt niet zomaar gaan leven voor je eigen genoegen."

"Van het jaar 1000 tot 1600 heeft Japan geleefd met ononderbroken burgeroorlogen", zei de sensei. "De dood was doodgewoon en niemand wist of hij er de volgende dag nog zou zijn. Vanwege die realiteit konden ze het zich niet veroorloven om uit te stellen wat ze wilden doen voor ze zouden sterven. Velen leefden echt elke dag alsof het hun laatste was, en vaak kwam dat ook uit. Ze waren klaar om te sterven en dus lieten ze geen kans onbenut. Ze hadden hun persoonlijke zaken altijd op orde, ze keken uit naar nieuwe ervaringen, ze lachten, ze dansten, ze maakten elke dag tot de beste die het kon zijn. Als ze de volgende dag toch wakker werden, waren ze dankbaar dat ze weer een nieuwe dag kregen om van te genieten."

"Maar de immanente aanwezigheid van de dood in hun leven, maakte dat ze de kwaliteit van het leven anders genoten.  Het eten smaakte ze, ze genoten er van. Ze schrokten het niet weg zoals wij onze snelle lunches wegwerken. Wij zijn zo druk met van alles dat we niet eens meer in de gaten hebben dat het eten ons smaakt. De oude samurai genoten van de lucht die ze inademden, van de natuur om hen heen, van de structuur van een afgevallen blaadje, ze luisterden naar de geluiden van het landschap. Ze gingen op in alles wat ze deden."

"Ze leefden een moreel hoogstaand leven, namen hun verantwoordelijkheden en plichten op zich, maar ze waardeerden ook elke dag als een gave, een voorrecht, een onverdiende genadige verlenging van hun bestaan. Ze waren niet bang om te sterven, omdat ze klaar waren om te sterven. Ze hadden geen spijt, want er waren geen gemiste kansen, of onvervulde wensen."

"Maar het houdt hier niet op", zei de sensei. "Het zelf leven alsof je nog maar 24 uur te leven hebt, mag zich ook uitstrekken naar anderen die dan ook nog maar 24 uur te leven hebben. Wanneer heb je voor het laatst tegen je ouders gezegd dat je van ze houdt en ze omhelsd?" Niemand antwoordde.  Ik bedacht me dat het misschien wel maanden geleden was en ik voelde me daar slecht over.

"Weet je hoe beroerd je je zou voelen als zij morgen zouden sterven en jij niet de kans had gegrepen om de juiste dingen te zeggen en te doen omdat jij zat te wachten op het juiste moment? Wacht niet op dat juiste moment! Doe het nu want je weet niet of je nog eens nieuwe kans krijgt."

Toen deelde de sensei een ervaring van hemzelf. "Ik had een vriend die me 's nachts opbelde. Hij klonk in de war. Zijn stem was opgewonden en ongemakkelijk. Hij liet doorschemeren dat hij me nodig had, mijn gezelschap zocht en wat tijd met me wilde doorbrengen. Ik liet dat gaan want ik had zoveel dingen te doen. We spraken even met elkaar en toen hingen we op. Twee dagen daarna hoorde ik dat hij zelfmoord had gepleegd. Ik ben er nooit van overtuigd geweest dat ik dat het niet had kunnen voorkomen als ik wat gevoeliger was geweest voor zijn kreet om hulp. En ik zal altijd spijt hebben als ik de kans had en het niet heb gedaan. Snap je wat ik bedoel? "

Ik begreep het helemaal. Ik dacht aan mijn eigen vader die onlangs een hersenoperatie had ondergaan. Toen hij op de IC lag en niet in staat te spreken, keek ik naar de grafiekjes op de apparaten en wenste dat hij wakker zou zijn zodat we konden vertellen hoeveel we van hem hielden. Onze relatie was altijd wat oppervlakkig en gewoontjes en ik had hem maar zelden gezegd dat ik van hem hield. Maar nu hij daar bewusteloos lag, wilde ik hem dat heel erg graag zeggen. Maar hij kon me niet horen en ik was de kamer uitgelopen en had gehuild.

Ik heb geluk, denk ik nu. Hij is er bovenop gekomen en sindsdien koesteren we de momenten samen. Ik omhels hem elke keer als ik hem zie en ik wil zeker zijn dat we geen moment missen.

Uiteindelijk was de les voorbij. Ik ging naar huis en heb onmiddellijk mijn ouders gebeld.

Larry Richardson, BlackBelt magazine 6-1999

Zalig Pasen...